Suy giãn tĩnh mạch nghĩa là gì?

Nguyên nhân bệnh suy tĩnh mạch chủ yếu là do thói quen ít vận động hay do công việc cần đi nhiều đứng nhiều hay ngồi nhiều. Dù bệnh SGTM ít khi gây tử vong, nhưng ảnh hưởng nhiều đến khả năng đi lại, làm giảm khả năng làm việc cũng như chất lượng cuộc sống. Nhiều bệnh nhân mất khả năng đi lại cũng như khả năng lao động do SGTM, nên bệnh SGTM ngày càng được mọi người quan tâm.

Tĩnh mạch là gì? Tĩnh mạch hoạt động như thế nào?

Trong cơ thể chúng ta có một hệ thống gọi là hệ tuần hoàn gồm tim và hệ thống  các mạch máu. Hệ tuần hoàn có nhiệm vụ đưa oxy, các chất dinh dưỡng đến mọi ngõ ngách của cơ thể để tế bào hoạt động, phát triển và đem CO2 cùng các chất cặn bã trong quá trình chuyển hóa tế bào để tái sử dụng hay thải ra ngoài. Chính vì vậy hệ tuần hoàn cực kỳ quan trọng, không có nó cơ thể sẽ chết hay nó hoạt động không hiệu quả cơ thể sẽ èo uột.

Hệ thống mạch máu gồm: động mạch, tĩnh mạch và các mao mạch (mao mạch động mạch hay tĩnh mạch)

Bình thường các động mạch đưa máu đỏ (chứa nhiều oxy và chất dinh dưỡng) từ tim đến các tế bào. Hệ thống động mạch ví như hệ thống cung cấp nước sạch. Máu trong động mạch di chuyển nhờ sự tống máu của tim và thành động mạch có lớp cơ co bóp đầy máu đi. Máu động mạch có thể đưa từ tim lên vùng đầu thắng được trọng lực là nhờ vào sự co bóp này.

Tĩnh mạch đưa máu đen (nghèo oxy, ít dinh dưỡng nhiều chất cặn bã) từ các tế bào về tim sau đó đến các cơ quan để tái sử dụng hay thải ra ngoài. Hệ thống tĩnh mạch như hệ thống thoát nước thải.

Để đưa máu trở về tim, các tĩnh mạch nhất là ở chân của bạn phải làm việc chống lại trọng lực. Máu tĩnh mạch trở về tim nhờ: Sự co thắt của các cơ ở chân của bạn, sự đàn hồi của thành tĩnh mạch và quan trọng nhất trong lòng tĩnh mạch có nhiều van hoạt động như một mái chèo mở ra để máu chảy về phía tim của bạn sau đó đóng để ngăn chặn máu chảy ngược trở lại vùng thấp (các mái chèo này chỉ hoạt động theo một hướng).

Vì sao ta lại bị suy giãn tĩnh mạch?

Tĩnh mạch cũng giống như các bộ phận khác trong cơ thể có thể bị tổn thương, bị suy yếu hoặc bị giãn, trong y học gọi là Suy tĩnh mạch và giãn tĩnh mạch.

Tĩnh mạch bình thường và tĩnh mạch bị suy giãn

Suy tĩnh mạch: là khi van tĩnh mạch bị suy yếu hoặc độ đàn hồi cũng như trương lực tĩnh mạch bị suy yếu. Lúc này van trong lòng tĩnh mạch bị suy khi đóng lại sẽ không kín sẽ để một lượng máu chảy ngược lại vùng thấp (như khi hai cánh cửa bị sệ cửa sẽ không đóng kín được). Máu chảy ngược lại và ứ đọng ở vùng thấp (vùng chân) là máu tĩnh mạch nghèo Oxy và chất dinh dưỡng. Chính sự ứ đọng máu tĩnh mạch này gây ra những triệu chứng của bệnh.

Giãn tĩnh mạch: Van tĩnh mạch bị suy gây ứ đọng máu trong lòng tĩnh mạch lâu ngày gây giãn tĩnh mạch hay độ đàn hồi cũng như trương lực tĩnh mạch giảm gây giãn tĩnh mạch

Vậy suy van tĩnh mạch và giãn tĩnh mạch là một bệnh, nguyên nhân và triệu chứng của chúng cũng giống nhau, gọi chung là suy giãn tĩnh mạch.

Suy tĩnh mạch nông và suy tĩnh mạch sâu khác nhau thế nào?

Trong cơ thể ta có hai hệ thống tĩnh mạch:

• Hệ tĩnh mạch nông: Chiếm 10% nằm ngay dưới da, khi bị suy giãn triệu chứng thường gặp là nổi gân. Gân nổi nhiều mức độ khác nhau: nổi gân xanh hay tím đỏ, những mảng tĩnh mạch như mạng nhện, gân nổi to ngoằn ngoèn như con giun….Những triệu chứng khác của SGTM thường ít gặp, người bệnh thường chỉ thấy khó chịu vì mất thẫm mỹ.
• Hệ tĩnh mạch sâu: Chiếm 90% nằm sâu trong cơ xương. Khi hệ tĩnh mạch sâu bị suy giãn, những triệu chứng của SGTM sẽ xuất hiện như: đau chân, nặng chân, phù chân, vọp bẻ (chuột rút)….Chính những triệu chứng này làm ảnh hưởng đến khả năng vận động cũng như khả năng lao động của bệnh nhân.

Các nguyên nhân gây suy giãn tĩnh mạch:

• Tuổi tác: Khi bạn già đi độ đàn hồi tĩnh mạch giảm đưa đến giãn tĩnh mạch. Lúc này các van tĩnh mạch yếu đi cho phép máu chảy ngược lại xuống chân gây ứ đọng máu tĩnh mạch.
• Mang thai: Khi mang thai thể tích máu toàn cơ thể tăng lên, nhưng máu tĩnh mạch từ vùng chân về vùng chậu, để về tim, lại giảm vì tử cung chứa thai đè vào những tĩnh mạch vùng chậu ngăn trở máu từ vùng chân đổ về. Điều này dẫn đến suy giãn tĩnh mạch vùng chân.Sự thay đổi nội tiết (hormon) trong thời kỳ mang thai cũng góp phần làm SGTM.

Ai dễ bị suy giãn tĩnh mạch?

• Người lớn tuổi: tuổi tác làm thành tĩnh mạch giảm đàn hồi và các van tĩnh mạch suy yếu.
• Giới tính: Phụ nữ dễ bị SGTM hơn nam giới. Những thay đổi nội tiết thời kỳ mang thai, tiền mãn kinh, mãn kinh làm tĩnh mạch suy yếu.
• Yếu tố gia đình: Những người có người thân bị SGTM dễ bị bệnh hơn những người khác.
• Béo phì: Quá cân làm tăng áp lực đè lên tĩnh mạch dễ dẫn đến SGTM.
• Đứng hay ngồi trong thời gian dài: Nếu bạn không thay đổi tư thế trong thời gian dài sẽ cản trở tốc độ máu tĩnh mạch về tim. Những người dễ bị bệnh SGTM là: Nhân viên văn phòng, người bán hàng, thợ làm tóc, giáo viên, phẩu thuật viên, tài xế, những người thường xuyên ngồi tàu xe hay máy bay…

Công việc đứng lâu, ngồi nhiều dễ bị suy giãn tĩnh mạch

Ta thấy bệnh suy giãn tĩnh mạch là do hệ thống tĩnh mạch bị suy yếu, những nguyên nhân gây ra hay những yếu tố nguy cơ gần như không loại bỏ được hoàn toàn nên bệnh suy giãn tĩnh mạch là một bệnh mãn tính, khó điều trị và tái đi tái lại.