Giãn tĩnh mạch trong giai đoạn thai kỳ, phụ nữ cần chú ý

Giãn tĩnh mạch trong thai kỳ là một vấn đề rất phổ biến. Hơn 40% phụ nữ trong quá trình mang thai gặp vấn đề giãn tĩnh mạch ở chân và ở những vùng kín như âm hộ và âm đạo. Nếu phụ nữ bị giãn tĩnh mạch âm hộ trong khi mang thai thì chắc chắn sẽ bị giãn tĩnh mạch chân. Bên cạnh, những tĩnh mạch lan tỏa, tĩnh mạch mạng nhện thì các tĩnh mạch tổn thương cũng tiến triển ở chân.

 Giãn tĩnh mạch thường nặng hơn trong thời kỳ thứ ba hay 3 tháng cuối của thai kỳ. Trong giai đoạn này, các tĩnh mạch bị sưng giãn và sậm màu, các tĩnh mạch mạng nhên bị vỡ tổn thương sẽ xuất hiện trên chân, một số trường hợp có thể rất nghiêm trọng. Mang thai đôi hay nhiều con nguy cơ giãn tĩnh mạch sẽ nhiều hơn. Do đó giãn tĩnh mạch có thể được phát hiện trong những tháng cuối rõ hơn trong những tháng đầu.

Các triệu chứng của giãn tĩnh mạch trong thai kỳ

Ngoài hình dạng tĩnh mạch ngoằn nghèo mất thẩm mỹ xuất hiện ở chân, thì các triệu chứng như phù chân, đau và yếu; nặng chân xuất hiện, đặc biệt vào cuối ngày. Một số truờng hợp có đổi màu sắc ở vùng cổ chân.

Đôi khi tĩnh mạch giãn có thể trở nên xơ cứng, đỏ và đau và có thể hình thành một số cục máu đông gọi là huyết khối. Nếu nghi ngờ các triệu chứng của huyết khối trong tĩnh mạch trong khi mang thai, lập tức phải gặp ngay bác sĩ để kiểm tra.

Chẩn đoán giãn tĩnh mạch trong thai kỳ

Giãn tĩnh mạch thông thường được chẩn đoán dựa trên thăm khám đơn giàn, không cần phải làm xét nghiệm. Tuy nhiên, nếu giãn tĩnh mạch có nghi ngờ tắc mạch do huyết khối thì sẽ được chỉ định siêu âm Doppler để phát hiện cục máu đông, xét nghiệm này không gây đau và còn giúp phát hiện chức năng các van ở háng cũng như lưu lượng máu đổ vào chân.

Nguyên nhân của giãn tĩnh mạch trong thai kỳ

Nội tiết tố (hormon)

Hormone giới tính nữ là một trong những nguyên nhân chính gây giãn tĩnh mạch trong thai kỳ. Khi mang thai, nội tiết tố trong cơ thể biến đổi, một trong những biến đổi hay gặp là sự gia tăng lượng progesterone đưa đến tình trạng giãn và sưng các tĩnh mạch, các hormon này là nguyên nhân gây hình thành các tĩnh mạch sợi và tĩnh mạch mạng nhện trong quá trình mang thai.

Yếu tố di truyền

Khả năng bị giãn tĩnh mạch dễ xảy ra khi có người thân trong gia đình đã mắc phải bệnh này và khả năng sẽ trầm trọng hơn trong mỗi kỳ mang thai. Một khi có yếu tố di truyền và đã bị giãn tĩnh mạch trong lần mang thai đầu tiên thì giãn tĩnh mạch sẽ tăng lên trong những lần mang thai tiếp theo. Nói chung, những người phụ nữ mang thai nhiều lần có xu hướng giãn tĩnh mạch nặng hơn trong mỗi lần mang thai.

Tác động của tử cung có thai trên giãn tĩnh mạch

Khi mang thai, lượng máu sẽ tăng lên trong cơ thể làm tăng thêm gánh nặng trên tĩnh mạch. Thai nhi phát triển, tăng nhu cầu lượng máu chảy trong tĩnh mạch khoang chậu tăng tạo ra áp lực lên các tĩnh mạch lớn ở vùng chậu. Bào thai phát triển và chèn ép lên tĩnh mạch chủ dưới nằm phía bên phải của cơ thể, làm gia tăng áp lực đẩy vào tĩnh mạch chân và là nguyên nhân dẫn đến giãn tĩnh mạch khi mang thai.

Ngoài lý do như mang thai đôi hay ba là nguyên nhân dể phát triển các tĩnh mạch giãn, một phần là do áp lực của tử cung mang thai, một phần là do tăng lưu lượng máu trong cơ thể. Lý do khác là do thừa cân hoặc đứng một chổ lâu trong thời khi mang thai, vì cả hai trường hợp này đều tạo thêm áp lực lên các tĩnh mạch và dễ dẫn đến giãn tĩnh mạch.

Tư vấn chăm sóc đôi chân bị giãn tĩnh mạch trong thời gian mang thai

Vì không thể thay đổi tiền sử gia đình hay thay đổi tử cung mang thai ngày một lớn lên, nên một số biện pháp có thể làm để giúp cải thiện giãn tĩnh mạch như sau:

1. Đi bộ để giúp máu lưu thông.
2. Tránh mang vác, xách đồ nặng.
3. Phấn đấu giữ trọng lượng ở mức khuyến cáo trong giai đoạn của thai kỳ, tránh việc tăng cân quá nhanh, chế độ ăn hợp lý để tránh táo bón.
4. Không ngồi bắt chéo chân hay mắt cá chân.
5. Nâng cao chân bất cứ khi nào có thể, kê chân cao khi ngồi hay nằm.
6. Không ngồi hoặc đứng trong thời gian dài mà không nghỉ giải lao để di chuyển.
7. Tập cử động các khớp cổ chân, co duỗi để máu lưu thông.
8. Kê chân cao khi nằm ở phụ nữ mang thai sẽ làm cho các tĩnh mạch được nghỉ ngơi và giải phóng bớt áp lực lên tĩnh mạch chân.
9. Nằm ngủ nghiêng bên trái bằng cách để gối sau lưng giữ cho mình nghiêng về bên trái và kê cao chân. Vì tĩnh mạch chủ dưới ở phía bên phải, nằm nghiêng bên trái sẽ làm giảm sức nặng của tử cung lên tĩnh mạch chủ dưới, do đó làm giảm áp lực lên các tĩnh mạch ở chân và bàn chân.
10. Mặc vớ hỗ trợ, vớ áp lực hoặc các hình thức khác để ép các tĩnh mạch giúp máu không bị ứ đọng trong khi mang thai. Vớ áp lực hay còn gọi là vớ ép y khoa, vớ tĩnh mạch, hiện tại công ty có sản phẩm vớ Venpoten Stocking hỗ trợ rất tốt cho người bị suy giãn tĩnh mạch. Vớ tạo áp lực mạnh ở phần mắt cá, giảm áp lực dần cho đến phần đùi, làm cho máu dể dàng chảy ngược lên tim. Kết quả là giúp ngăn ngừa sưng và có thể giữ cho các tĩnh mạch đã giãn không trầm trọng hơn.
11. Để ngăn chặn máu ứ đọng ở chân, mang vớ ngay trước khi ra khỏi giường vào buổi sáng, trong khi vẫn còn ở tư thế nằm, mang vớ cả ngày.
12. Tuy nhiên, giãn tĩnh mạch có xu hướng cải thiện 3-4 tháng sau khi sinh con.

Điều trị giãn tĩnh mạch ở người có thai thường khó khăn vì đa số các thuốc uống đều chống chỉ định hay thận trong ở phụ nữ mang thai. Các hỗ trợ không dùng thuốc là lựa chọn thích hợp.

Nên tìm tư vấn của chuyên gia nếu thấy những bất thường của suy tĩnh mạch.
Nếu thấy dấu hiệu huyết khối hoặc cục máu đông trong tĩnh mạch trong khi mang thai, phải đến gặp bác sĩ khẩn cấp.

Nếu thấy giãn tĩnh mạch không khỏi 3 tháng sau khi sinh con, phải đến gặp bác sĩ để tư vấn điều trị.